Ramsarska konvencija ima za svrhu trajno očuvanje i obezbjeđenje razumnog korišćenja močvara, zbog čega je vrijeme da se preispita da li je Crna Gora i u kolikoj mjeri postigla ovaj cilj u Skadarskom basenu i još važnije kakve planove ima kako bi se on i dostigao.
Podsjećamo da je jezero još 1996 godine, zahvaljujući bogatstvu i diverzitetu ptica močvarica prepoznatom među najvažnijim močvarnim staništem u Jugoistočnoj Evropi, stavljeno na Ramsarsku listu močvara od međunarodnog značaja (20.000ha na crnogorskoj i 49.562ha na albanskoj strani zajedno sa rijekom Bojanom) te da postojeća strateška opredjeljenja, posebno iz sektora turizma, energetike, prostornog planiranja, poljoprivrede i izgradnje krupne infrastrukture nemaju gotovo nikakvih dodirnih tačaka sa pomenutom činjenicom.
Nije jasno koje razvojne principe država slijedi kada je u pitanju oblast Skadarskoj jezera. S jedne strane riječ je o nacionalnom parku ustanovljenom još 1983 godine i prekogranično zaštićenom području, kao i području na listi međunarodno značajnih ptičijih staništa i biljnih područja (IBA, IPA). S druge strane različiti planovi razvoja nametnuti ovom ekosistemu ne uzimaju u obzir faktore degradacije niti kumulativne efekte raznoraznih razvojnih nauma.
Tako na jezeru imamo plan izgradnje ekskluzivnog mega turističkog objekta Porto Skadar Lake sa ukupno 457 ležajeva, 30 luksuznih vila, spa centrom, dva restorana, marinu za oko 30 brodova itd. U uzvodnom dijelu, na rijeci Morači planirana je deponija opasnog otpada sa godišnjim kapacitetom odlaganja od ukupno 457.610tona godišnje, dok se u naučnim krugovima govori i o planu regulacije voda Skadarskog jezera. Ova regulacija podrazumijeva izgradnju tunela za izvoz vode u južnu Italiju i isušivanje jezera u površini od 14.000ha što je gotovo ukupna površina ovog crnogorskog RAMSAR područja.
Na eksploataciji šljunka iz korita rijeke Morače se radi svega nekoliko kilometara uzvodno od nacionalnog parka ali i na samom ušću u jezero i na manjim pritokama, u ukupnim količinama većim od 700 hiljada kubika šljunka, koje su prouzrokovale vidljive modifikacije riječnog korita, a tokom perioda niskog vodostaja, u određenim dijelovima rijeke dolazi do potpunog prekida toka. Eksploatacija vode se vrši putem regionalnog vodovoda za Crnogorsko primorje u količini od oko 1200l/s, od izvorišta Bolje Sestre, koje ne uzima u obzir koncept ekosistemskih usluga i povrat investicije za sanaciju resursa, iako očitavanja iz nadležnih institucija već pokazuju izvjestan pad nivoa vode, što izaziva povećanje nivoa trofičnosti jezerske vode i promjene u sastavu vegetacije.
Četiri velike hidroelektrane na Morači, Autoput Bar - Boljare i Jadransko - Jonski autoput i druge krupne infrastrukture su u pojedinačno i kumulativno u konfliktu za zaštitom biološkog diverziteta Skadarskog jezera, ali se na nekim od ovih zastarjelih i prevaziđenih objekata i dalje insistira i intezivno traga za investitorima.
Sagledavajući spomenute razvojne konflikte lako je zaključiti da širem regionu Skadarskog jezera nedostaju koordinacija, jasna vizija i pravac razvoja. Vlada u saradnji sa mora organizovati proces u kojem će se razviti model za zaštitu i održivo korišćenje resursa Skadarskog jezera, polazeći od klimatoloških modela i projekcija, te poštujući međunarodne obaveze i Ustavno opredjeljenje Crne Gore kao ekološke države.
Močvarna staništa su od velike važnosti zbog svojih ekoloških svojstava kao i funkcija. Močvare predstavljaju jednu od najvećih vrijednosti biološke raznolikosti,za njih je vezano više od 40% vrsta biljaka i životinja. Vrijednost močvarnih staništa vezana je za kontrolu poplava, obnavljanje podzemnih voda, zadržavanje hranjivih materija i sedimenata, ublažavanje klimatskih promjena, prečišćavanje voda i mnoge druge opštekorisne funkcije. Močvare se smatraju genetičkim bankama biološke raznolikosti staništa brojnih biljnih i životinjskih vrsta, a pružaju i velike mogućnosti za razvoj turizma i rekreacije. Sa druge strane močvarna staništa su istovremeno najugroženiji ekološki sastavi, zbog isušivanja, zagađenja i prekomjernog iskorišćavanja njihovih resursa.
U cilju podizanja svijesti građana o važnosti močvarnih staništa, NVO Green Home je tokom prethodne sedmice organizovala nagradni kviz preko socijalnih mreža, koji je sadržavao pitanja vezana za opšti značaj i odlike crnogorskih močvarnih staništa, te na koji ih način štititi, kaže se na kraju saopštenja.
