„Matica crnogorska se prihvatila odgovornog zadatka da organizuje skup o zbivanjima čije su posljedice nakon jednog vijeka još uvijek aktuelne za crnogorski narod, odnosno crnogorsko društvo, na način što prisustvujemo različitim interpretacijama minule prošlosti, koje katkad nijesu lišene emotivnih komponenti“, rekao je sekretar Odbora MC Ivan Jovović.
On je istakao da su u Matici crnogorskoj zadovoljni što je Vladin Koordinacioni odbor za obilježavanje jubileja stogodišnjice Prvog svjetskog rata upravo predložio MC za organizatora, između svim institucija nauke i kulture u Crnoj Gori.
„Ovim skupom započinje zvanično obilježavanje ovog prelomnog istorijskog datuma za Crnu Goru. Matica crnogorska planirala je i preko izdavačke produkcije da da doprinos utvrđivanju i razmatranju jednog broja otvorenih pitanja koja se odnose na poziciju Crne Gore i crnogorskog naroda u događaju koji je u cjelosti preusmjerio tokove istorije ne samo ovog prostora, zbog čega o Prvom svjetskom ratu govorimo kao zajedničkom iskustvu evropskih naroda“, objasnio je Jovović.
Sekretar Odbora MC kazao je da su učesnici pomenutog naučnog skupa referentni naučnici iz Crne Gore i inostranstva.
„Njihovi radovi sadrže različite poglede, od vojne do socijalne istorije, tj. Daju adekvatna objašnjenja položaja crnogorskog naroda, odnosno crnogorskog društva u toku Prvog svjetskog rata i neposredno po njegovom završetku“, rekao je Jovović.
Na naučnom skupu će učestvovati Đorđije Borozan, Živko Andrijašević, Nikola Samardžić, Ivan Tepavčević, Slavko Burzanović, Tamara Šir, Dragutin Radulović, Radisav Raspopović, František Šistek, Ivana Jelić, Željko Karaula, Adnan Čirgić, Marko Kadić i Božidar Kasalica.
„Možete zaključiti da se unutrašnje prilike, kao i međunarodni status Crne Gore sagledavaju multidisciplinarno, s obzirom da će na naučnom skupu osim istoričara, učestvovati pravnici, filozofi i lingvisti“, objasnio je sekretar Odbora MC.
Jovović je kazao da stručna, ali i šira javnost, sa razlogom očekuju predstavljanje novih istorijskih izvora, ali i druga objašnjenja efekata Prvog svjetskog rata na sudbinu Crne Gore.
„Jedno je sigurno, da je Crna Gora obnovom svoje nezavisnosti 2006. godine, uprkos dominantno negativno istorijskom naslijeđu XX stoljeća, postala subjekt koji je u mogućnosti da samostalno posmatra i tumači svoju prošlost, zbog čega su ovakvi skupovi istovremeno prilika da se pod pokroviteljstvom najviših državnih organa artikulišu nacionalni interesi“, smatra sekretar Odbora MC.
Poziv za skup je upućen najvišim državnim adresama, državnim organima i institucijama, akademskoj zajednici i dijelu diplomatskog kora u Crnoj Gori. Prema riječima Jovovića zasebno interesovanje za tematiku skupa iskazali ambasadori Austrije i Mađarske.
On je kazao da se za skup bio prijavio i nedavno preminuli profesor dr Zvezdan Folić.
„Tema njegovog saopštenja nosila je naziv „Ukidanje Crnogorske pravoslavne od 1918. do 1920. godine“. Iz dostavljenog rezimea vidimo da se rad temelji na neobjavljenim dokumentima iz Arhiva Jugoslavije u Beogradu, onosno pregovorima između jugoslovenske vlade i Svetog Sinoda Carigradske patrijaršije koji su vođeni u Carigradu od 1919. do 1920. godine“, zaključio je Jovović.
K.Ć.
