Crnogorski penzioni sistem neodrživ je u dužem roku, a nepovoljna struktura tržišta rada i demografske projekcije dodatno utiču na smanjenje izvjesnosti redovne isplate sadašnjim i budućim penzionerima, zaključak je Analize koju je Vlada usvojila na prošloj sjednici. To je prvi put da su iz izvršne vlasti priznali da je postojeći penzioni sistem, koji se finansira iz poreza i doprinosa, neodrživ i da se nešto mora mijenjati.
Da je čitava stvar shvaćena izuzetno ozbiljno, svjedoči podatak da su predstavnici Ministarstva finansija i CBCG postigli u Vašingtonu dogovor sa Međunarodnim monetarnim fondom (MMF) o tehničkoj podršci u narednom periodu koja će biti primarno fokusirana na penzionu reformu i unaprijeđenje sistema prikupljanja javnih prihoda, dominantno kod akciznih proizvoda.
U dokumentu se konstatuje da je deficit fonda PIO u 2013.godini iznosio 144 miliona eura uprkos rastu prihoda koji su bili gotovo 242 miliona eura. U posljednje tri godine deficit je iznosio oko 450 miliona eura.
- Afirmacijom trećeg stuba penzionog sistema u Crnoj Gori se može bitno promijeniti način alokacije sredstava, preusmjeravanje iz potrošnje u investicije, kao i postepeno rasterećivati postojeći penzioni sistem, a odgovornost za vlastitu penziju prenijeti na svakog pojedinca. Dobrovoljni penzioni fondovi su jedan od mogućih vidova štednje za tzv. treće doba, gdje se pojedincima pruža mogućnost ostvarivanja dodatnih primanja u starosti (dopuna državne penzije), odnosno budućim penzionerima omogućava održavanje odgovarajućeg životnog standarda u starosti. Način na koji trenutno funkcioniše penzioni sistem je ekonomski neodrživ, u dugom roku, piše u Analizi.
Poreske olakšice ili državni podsticaji: Zbog sve većeg deficita Vlada razmatra dva scenarija uvođenja podsticaja ili poreskih olakšica za uplate članova u dobrovoljne penzione fondove u iznosu 15 do 25 odsto na uplate članova.
- Ekonomska kriza je i dalje prisutna, pribjegava se raznim mjerama u cilju punjena budžeta, tako su i akcionari društva za upravljanje dobrovoljnim penzionim fondovima za protekli period ulagali značajna sredstva za osnivanje društava i kroz dokapitalizaciju obezbjeđivali sredstva za tekuće poslovanje, ali zbog sve težih uslova poslovanja društava za upravljanje, dovodi se u pitanje opstanak dva postojeća dobrovoljna penziona fonda. Rad dobrovoljnih penzionih fondova je u interesu i države Crne Gore koja se na ovaj način može finansirati iz domaćih izvora i ujedno reformisati postojeći penzioni sistem, piše u Analizi. Posmatrajući prethodna dva scenarija te imajući u vidu da Crna Gore ima vrlo konkurentan poreski sistem, baziran na niskim poreskim stopama, kao i činjenicu da je politika Vlade Crne Gore smanjenje postojećih poreskih olakšica, može se zaključiti da su državni podsticaji mnogo transparetniji način stimulisanja dobrovoljnih penzionih fondova od poreskih olakšica.
U Crnoj Gori trenutno posluju dva dobrovoljna penziona fonda (Atlas penzija i Market penzija) koji ukupni imaju svega 2200 članova.
Odnos broja penzionera i zaposlenih trenutno iznosi 1:1,5 (124 hiljade penzionera: 170 hiljada zaposlenih) što znači da za isplatu penzije jednog penzionera u prosjeku 1,5 zaposleni uplaćuje doprinose. Iako se smatra da je optimalan odnos 1:5, a minimalan 1:3, ove odnose je teško postići čak i u ekonomski najrazvijenijim zemljama Evrope.
P.Z.
