Vrijednosti
- Srednja godišnja koncentracija PM10 za 2012. godinu iznosila je 91,42 mikrograma po kubnom metru, dok je u 2013. godini izmjereno 79,5 mikrograma. To je i dalje iznad propisane granične vrijednosti koja iznosi 40 mikrograma, ali ohrabruje činjenica da se bilježi pad koncentracije ove zagađujuće materije u Pljevljima - kaže direktorica Vojinović.
Granična vrijednost srednjih dnevnih koncentracija suspendovanih čestica PM10 iznosi 50 mikrograma po kubnom metru. Dozvoljeno je 35 prekoračenja tokom godine, a kada se limit pređe Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Agencija za zaštitu životne sredine i opština, moraju donijeti plan hitnih i dugoročnih mjera, kako bi se zaštitilo zdravlje ljudi i unaprijedilo stanje životne sredine.
- Dozvoljeni broj dana sa prekoračenjem propisan je za one zagađujuće materije kod kojih je gotovo nemoguće dostići takav kvalitet vazduha da prekoračenja nema. Najveći propisani broj dana je upravo za suspendovane čestice dijametra do 10 mikrograma (PM10) jer u većini evropskih država još postoje problemi sa poštovanjem uspostavljenih graničnih vrijednosti - objašnjava Vojinović.
Ogrijev
Plan će se, kaže ona, sprovoditi do dostizanja propisanih graničnih vrijednosti. A da bi se to postiglo, potrebno je da doprinos daju i građani.
- To se naročito odnosi na korišćenje čvrstih goriva za grijanje domaćinstava (ugalj, drvo za ogrijev). Imajući u vidu cijene ogrijeva na tržištu, Crna Gora se još nije odlučila za drastične mjere na koje su bile prinuđene neke evropske države. Ovakva praksa sada se primjenjuje u pojedinim kineskim provincijama u kojima je zabranjena upotreba uglja za grijanje. Budući da se nalazimo na početku perioda aktivne brige za kvalitet vazduha, mjere predložene akcionim planovima i Nacionalnom strategijom za upravljanje kvalitetom vazduha 2013-2016. uglavnom se svode na podizanje svijesti javnosti i promociju čistijih goriva. Građani bi zbog očuvanja sopstvenog i zdravlja svojih porodica trebalo da povedu računa o gorivu koje koriste za grijanje, jer se štetni produkti sagorijevanja zadržavaju u njihovim domovima i dvorištima i talože u njihovim baštama. Ovakav pristup izbjegavanja eksplicitnih zabrana zahtijeva vrijeme, dostupnost čistijih goriva na tržištu po povoljnijim cijenama, dostupnost kvalitetnijih, efikasnijih uređaja za sagorijevanje i primjenu mjera energetske efikasnosti kojima se potreba za grijanjem može smanjiti čak do 50 procenata - kaže Ivana Vojinović.
Rokovi
Sve mjere koje su predložene u planovima kvaliteta vazduha nijesu obavezujuće.
- Pojedine mjere kao što su npr. donošenje i sprovođenje propisa, pojačana inspekcijska kontrola i slično ili mjere koje su upućene zagađivačima radi smanjenja zagađenja vazduha su obavezujućeg karaktera jer imaju uporište u pravnom okviru. Sa druge strane, mjere koje su u vidu preporuke date NVO, koje u svojim aktivnostima treba da posveti više pažnje određenim pitanjima iz oblasti zaštite vazduha, ne mogu biti obavezujućeg karaktera. Njihovo sprovođenje u nadležnosti je Ministarstva održivog razvoja i turizma, Agencija za zaštitu životne sredine i opština - objašnjava Vojinović.
Ona dodaje da rokovi za sprovođenje mjera iz planova nijesu precizirani.
- Dinamika realizacije nije striktno precizirana, jer bi idealno bilo da se sve mjere sprovedu paralelno i u što kraćem roku. Stoga plan kvaliteta vazduha, za sada, predstavlja strateški okvir za rješavanje tog problema, ali će se striktniji rokovi morati propisati sa približavanjem Crne Gore Evropskoj uniji - objašnjava Vojinović.
Plan za čistiji vazduh u Podgorici 2015.
Prema broju prekoračenja, uslov da dobiju plan vazduha ispunili su Podgorica i Nikšić.
- U Podgorici je 2013. godine zabilježeno 64 prekoračenja. U skladu sa Direktivom EU o čistijem vazduhu u Evropi, plan je neophodno donijeti najkasnije dvije godine nakon kraja one godine u kojoj je zabilježeno prvo prekoračenje, što bi značilo do kraja 2015. godine. Glavni grad je u saradnji sa Ministarstvom održivog razvoja i turizma pripremio projekat izrade lokalne studije o zagađenju vazduha u Podgorici sa kojim se obratio potencijalnim donatorima. Studija će biti stručna osnova za izradu plana kvaliteta vazduha - kaže Ivana Vojinović.
U Nikšiću su prekoračenja registrovana 104 dana.
- Plan kvaliteta vazduha za Nikšić donešen je u martu 2014. godine pa je o efektima planiranih mjera prerano govoriti - kaže Vojinović.
pobjeda.me
