Portal AnalitikaIzvor
Posjetite naše stranice: www.facebook.com/portal.analitika i www. twitter.com/PortalAnalitika.
Vi birate!
Događaji u Crnoj Gori:
1. Ubistvo braće Gojačanin
Braća Dejan i Ljubomir Gojačanin, ubijeni su sredinom februara u Baru. Za njihovo ubistvo optužen je njihov sugrađanin Šćepan Bujić i suđenje je u toku. Mirni protesti protiv nasilja, a u znak sjećanja na ubijenu braću održani su nekoliko noći nakon ubistva, u Podgorici, Baru, Kotoru i Bijelom Polju, gdje su hiljade građana zapalile svijeće i odale počast ubijenoj braći Gojačanin.
2. Afera „Snimak“
Dnevne novine Dan 15. februara počele su sa objavanjem serije tekstova baziranim na snimcima sjednica predsedništva Demokratske partije socijalista pred izbore. Objavljeni članci javnosti su postali poznati kao afera “Snimak”. Vijest o sjednicama organa vladajuće partije došla je do Brisela i brojni zvaničnici EU, od Mitje Drobniča, Stefana Sanina do Štefana Filea osudili su aferu i apelovali da se stvar ispita unutar crnogorskih institucija. Formiran je Anketni odbor u Skupštini Crne Gore, a njegov rad završen je tehničkim izvještajem. I danas traje polemika na relaciji DPS – opozicija oko ove afere.
3. Predsjednički izbori
Političku scenu Crne Gore obilježili su i ovogodišnji predsjednički izbori na kojima je kandidat DPS-a Filip Vujanović tijesno pobijedio Miodraga Lekića, iza kojeg je stala čitava opozicija. Predsjedničkim izborima prethodila je višemjesečna rasprava o tome da li Filip Vujanović ima pravo da se po treći put kandiduje za funkciju predsjednika države. Tačku na raspravu je stavio Ustavni sud odlukom da Vujanović ipak ima pravo na kandidaturu. S obzirom na tijesan izborni rezultat, u Crnoj Gori se u noći izbora po prvi desila situacija da su oba predsjednička kanidata proglasila pobjedu. Nakon odbijanja opozicije da prizna pobjedu Vujanovića, Skupština Crne Gore nije prihvatila opozicioni prijedlog zakona, koji je predviđao proglašenje nevažećim izbore za predsjednika države i raspisivanje novog glasanja za šefa države.
4. Stečaj u KAP-u i Boksitima
Uvođenje stečaja je iznuđen potez vlasti s ciljem da se pokušaju spasiti ove dvije fabrike, nakon godina izuzetno lošeg upravljanja i politike nagomilavanja gubitaka. O lošem položaju ove dvije fabrike nekadašnjeg ponosa crnogorske industrije, govori podatak da su prije uvođenja stečaja bili dužni ukupno više od pola milijarde eura! Stečaj u KAP-u je uveden 8.jula zbog duga KAP-a od oko 386 miliona eura. Najvećih pet povjerilaca KAP-a su Ministarstvo finansija koje potražuje 148,1 milion eura, CEAC sa oko 50 miliona, EPCG sa 44,9 miliona, En plus grupa sa 43,4 miliona i VTB banka sa 25,8 miliona eura. Ponude za imovinu KAP-a, koji će biti prodat iz bankrota, se mogu dostaviti do 8.janauara naredne godine, a isključivo od investitora zavisi da li će biti nastavljena proizvodnja aluminijuma.
5. Trinaestojulska nagrada
Književnici Ilija Lakušić i Gojko Čelebić, te politikolog Radule Knežević dobitnici su najvećeg državnog priznanja Trinaestojulske nagrade, a ovogodišnja dodjela izazvala je brojne reakcije javnosti. Ostaće upamćena i po tome što nagrade nije uručio predsjednik Skupštine lično, već je Ranko Krivokapić, kao reakciju na dodjelu, podnio prijedlog zakona o dopunama Zakona o državnim nagradama. Član žirija Andrej Nikolaidis, inače savjetnik Krivokapića, nekoliko dana poslije odluke o dodjeli nagrada podnio je ostavku i ogradio se od saopštenja žirija, a jul su obilježile brojne polemike o odluci da Lakušić, Čelebić i Knežević dobiju najveća državno priznaje.
6. Berane – epidemija
Krajem avgusta Berane je zahvatila epidemija kada je preko hiljadu i po ljudi zatražilo medicinsku pomoć zbog trovanja. Još uvijek se traže odgovorni za trovanje, a u proteklom periodu bilo je nekoliko saslušanja pred skupštinskim odborima, gdje su se tražile ostavke prvog čovjeka Berana i ministra zdravlja Miodraga Radunovića. Tih dana spekulisalo da li je uzrok trovanja vazduh ili pak voda,ili smeće koje tih dana nije odvoženo iz grada zbog blokade na deponiji Vasove vode.
7. Povorka ponosa u Podgorici
Prva Parada ponosa, u organizaciji NVO Kvir Montenegro, održana je u Glavnom gradu 20.oktobra, a okupilo je oko 150 učesnika. Iako je policija uhapsila oko 70 huligana koji su izazivali nerede u nekoliko djelova grada, parada je uspješno završena. Svi međunarodni subjekti pohvalili su iskorak Crne Gore. Paradi su prisustvovali predstavnici vlasti, nevladinih organizacija, kao i medija.
8. Dva vijeka od rođenja Petra II Petrovića Njegoša
Ove godine kod nas je nizom događaja obilježeno 200 godina od rođenja slavnog pjesnika, filozofa i vladara Petra II Petrovića Njegoša. Tim povodom rekonstruisan je i Njegošev mauzolej na Lovćenu. Vlada je predložila da se dan Njegoševog rođenja slavi kao državni praznik, odnosno da bude Dan kulture u Crnoj Gori. Skupštinski odbor nije podržao ovaj prijedlog, što je izazvalo polemike u javnosti, te reakciju grupe intelektualaca koja se oglasila pismom u kome traže da se Njegoš zaštiti od dnevne politike.
9. Prva eksplantacija u KCCG
U Kliničkom centru Crne Gore urađena je prva eksplantacija organa u našoj zemlji, odnosno vađenje organa za transplantaciju, nakon što je kod pacijentkinje konstatovana moždana smrt. Pacijentkinja, inaće državljanka Srbije, za života je potpisala donorsku karticu. Srce je transplantirano u Sloveniji, jetra u Zagrebu, dok su bubrezi bili transplantirani u Crnoj Gori. Inače, zagrebački tim ljekara dobio je nagradu Glavnog grada - “19. decembar”.
10. Posjeta Đukanovića Beogradu
Premijer Crne Gore Milo Đukanović boravio je u prvoj zvaničnoj posjeti Beogradu. Đukanović je posljednji put u Srbiji bio kada je prisustvovao sahrani ubijenog premijera Zorana Đinđića. Đukanović se sastao sa srpskim kolegom, Ivicom Dačićem, i prvim potpredsjednikom Vlade, Aleksandrom Vučićem. Đukanović i Dačić su potpisali Sporazum o saradnji između dvije vlade u kontekstu pristupanja Evropskoj uniji. Premijeri su se saglasili ovom prilikom da odnosi između dvije države idu uzlaznom putanjom, a Dačić je poručio da Srbija nema nikakve skrivene namjere u odnosu na Crnu Goru ni po pitanju njene državnosti ni u odnosu na budućnost.
11. Otvaranje poglavlja 23 i 24
Jedan od najznačajnijih događaja u Crnoj Gori kada je u pitanju politička scena jeste otvaranje pregovaračkih poglavlja 23- Pravosuđe i temeljna prava i 24 - Pravda, sloboda i bezbjednost, koja su zvanično otvorena na Međuvladinoj konferenciji u Briselu 18. decembra. Novim pristupom u pregovirima koji je definisao Brisel, predviđeno je da ova dva ključna poglavlja koja se odnose na vladavinu prava i borbu protiv organizovanog kriminala rano otvaraju i drže otvorenim tokom čitavog pregovaračkog procesa. Otvaranju poglavlja prethodila je izrada akcionih planova za poglavlja 23 i 24, kao i njihova rana primjena u dijelu ustavnih promjena. Uz poglavlja 23 i 24 Crna Gora u pregovorima sa EU ima trenutno otvoreno još pet poglavlja.
12. Izložba "Riječ, slika i neprijatelj"
Konferencija „Riječ, slika i neprijatelj”, organizovana u Podgorici od 11 - 13. novembra, bavila se pokretanjem javne debate o ulozi medija u procesu sekuritizacije.
Najviše pažnje je privukla multimedijalna izložba: više od 1.000 primjera naslovnih stranica iz cijelog svijeta i regiona, sa analiziranim elementima fotografije i naslova, ukazuje javnosti na manipulativnu moć medija u kreiranju, vodjenju i zaključivanju procesa, kršeći u tom procesu sve norme profesionalnog novinarstva, poništavajući pri tom stvarni interes javnosti za istinitom profesionalnom i pravovremenom informacijom.
Izložba je trajala tri nedelje u Podgorici, nakon čega je prezentirana i u drugim gradovima Crne Gore. Konferenciju je propratilo na desetine regionalnih medija.
Događaju u svijetu:
1. Kriza u Siriji
Oružani sukobi pobunjenika i vlasti u Siriji traju duže od 17 mjeseci, a kraj se još uvijek ne naslućuje. Neki analitičari smatraju da bi pobuna mogla da preraste u građanski rat koji bi mogao da traje nekoliko godina. Sirijska kriza, prema nekim analitičarima, će uticati na budući poredak u svijetu i odnose velikih svjetskih sila.
2. Izbor papa Franje
U istoriju Katoličke crkve ući će kao prvi jezuita, prvi južnoamerikanac među papama. Skromni kardinal iz Buenos Ajresa, sin italijanskog emigranta, radnika na željeznici, vlasnik dvije fakultetske diplome, već ima oreol zaštitnika siromašnih i protivnika crkvene hipokrizije. Da li će se i pokazati kao crkveni reformator, tek će se vidjeti. Magazin „Time“ ga je proglasio za ličnost 2013. godine.
3. Ulazak Hrvatske u EU
Prvog jula Hrvatska je postala 28. članica Evropske unije. Svečano su podignute plave zastave sa zlatnim zvijezdama na graničnim prelazima ka zemljama Zapadnog Balkana. Pred oko 10.000 građana na centralnoj proslavi na zagrebačkom Trgu bana Jelačića, hrvatski državni vrh i evropski zvaničnici poručili su da je riječ o istorijskom danu za Hrvatsku, ali i za EU. Predsjednik Hrvatske Ivo Josipović je obraćajući se okupljenim građanima formalno otvorio, kako je rekao, novo poglavlje u debeloj knjizi hrvatske istorije, ističući da građani Hrvatske dijele vrijednosti sa ostalim Evropljanima, te da su sloboda i mir najvažnije od tih vrijednosti.
4. Svrgavanje Morsija
Egipatske oružane snage svrgle su početkom jula predsjednika te države Mohameda Morsija, poslije godinu dana na vlasti. Tom prilikom je vojska preuzela privremenu civilnu vlast, suspendovala ustav i pozvala na nove izbore. Na Morsijevo mjesto je došao privremeni predsjednik Egipta Adli Mansur.
5. Rođenje princa Džorža Aleksandra Luisa od Kembridža
Vojvoda i Vojvotkinja od Kembridža dobili su sina koji nosi ime Džordž Aleksandar Luis od Kembridža. Mali monarh, koga je u julu na svijet donijela Kejt Midlton, rođen je u znaku Raka, a sa težinom od 3,8 kilograma je najteža kraljevska beba u Britaniji za posljednjih 100 godina. Budući nosilac britanske krune treći je u nizu za nasljeđivanje trona, iza svog đeda Čarlsa i oca Vilijama. On je prestolonasljednik, zahvaljujući tome što je muško, što ne bi bio slučaj da je Kejt rodila djevojčicu.
6. Island prekinio pregovore sa EU
Zvanični Rejkjavik je početkom septembra saopštio da su pregovori o prijemu u EU prekinuti za vrijeme trajanja sadašnje vlasti. To je saopštio islandski ministar vanjskih poslova Gunar Bragi Sveinson. Island je pregovore s EU započeo 2010. godine, za vrijeme bivše socijaldemokratske vlade. Bivša vlast tvrdila je da će ulazak u EU ojačati ekonomsku poziciju Islanda. Međutim, izbori održani u aprilu donijeli su promjenu vlasti, a ovakav ishod izbora doživljen je kao glasanje Islanđana protiv članstva u EU. Prema anketama, samo 25 posto građana Islanda podržava ulazak u EU. Shodno tome, nova vlada odlučila je da prekine pregovore, iako je Island već zatvorio oko trećine od 33 pregovaračka poglavlja.
7. Objavljivanje podataka o NSA – Snouden
Čovjek koji stoji iza do sada najvećeg razotkrivanja špijunaže koju je obavljala američka Nacionalna bezbjednosna agencija (NSA). Snouden će ući u istoriju kao jedan od najvećih “uzbunjivača” Amerike, rame uz rame sa Danijelom Elsbergom (Dokumenta Pentagona) i Bredlijem Meningom (Vikiliks). On je odgovoran za otkrivanje materijala jedne od najtajnijih organizacija u svijetu – NSA. U poruci koja je pratila prvi niz objavljenih dokumenata napisao je: “Shvatam da ću patiti zbog svojih poteza, ali biću zadovoljan ako bar za trenutak razotkrijem federaciju tajnih zakona, nepravednih pomilovanja i neodoljive izvršne moći koja upravlja svijetom koji volim”.
8. Prisluškivanje evropskih zvaničnika od strane NSA
Zvaničnici Evropske unije bili su zatečeni informacijama o navodnom prisluškivanju kancelarija EU, iza kojeg stoji američka obaveštajna služba NSA. Kako su prenijeli mnogi svjetski mediji NSA je više godina bavila prisluškivanjem destina privatnih telefonskih linija svjetskih lidera, presrijetanjem miliona telefonskih poziva Evropljana, kontrolom nad svim vidovima komunikacije, kao i praćenjem svih finansijskih tokova.
9. Politička kriza u Ukrajini
Protesti u Ukrajini počeli su 21. novembra, kada je predsjednik te zemlje Viktor Janukovič odustao od potpisivanja sporazuma o pridruživanju Europskoj uniji nakon prijetnji iz Rusije, što je izazvalo bijes proevropski orijentisanih Ukrajinaca. Protestima su se pridružili i lider Ukrajinske demokratske alijanse za reforme (UDAR) Vitalij Kličko, koji pozvao je ukrajinskog predsjednika Viktora Janukoviča i njegovu vladu na protestu u centru Kijeva da podnesu ostavke, navodeći da su "ukrali" ukrajinski san o evropskim integracijama, te bivši predsjednici Ukrajine Leonid Kravčuk, Leonid Kučma i Viktor Juščenko.
10. Smrt Nelsona Mandele
Legendarni lider, ikona borbe protiv aparthejda, vizionar i jedna od najuticajnijih političkih ličnosti 20. vijeka, Nelson Mandela, preminuo je 5. decembra. Borac protiv diskriminacije poznat je po zalaganju protiv rasizma u svojoj zemlji. Rođen je 18. jula 1918. godine i bio je revolucionarni vođa i državnik, čijim naporima je okončan represivni režim aparthejda u toj zemlji. Dobitnik je Nobelove nagrade za mir 1993. dodine, a godinu dana ranije bio je izglasan a prvog crnog predsjednika države. Na čelu Južne Afrike bio je do 1993. godine, kada je svojevoljno podnio ostavku.
Napomena: Događaji su poređani vremenskim slijedom, a ne po važnosti.
