Grupa naučnika, studenata i dobrovoljaca - poznata kao tim “Lunarnog habitata za uzgoj biljaka” trenutno radi na konstrukciji jedne manje jedinice ovog tipa, u kojoj će moći da proučava klijanje i rast biljaka kada su izložene gravitaciji i zračenju kakvi vladaju na Mjesecu.
Prema dosadašnjim saznanjima kojima NASA raspolaže, sjeme biljaka može na uslove okruženja biti osjetljivo jednako kao i ljudi pa i više, a uticaji kao što je zračenje mogu da mu oštete genetski materijal. Stoga će sjeme koje će u malim kontejnerima biti “posađeno” na papir natopljen hranljivim materijama koje su mu potrebne “testirati okruženje za nas, kao što su kanarinci u rudnicima korišćeni da testiraju kvalitet vazduha. Ako na mjesecu mogu da žive i uspjevaju biljke, verovatno mogu i ljudi”, stoji na Nasinom vebsajtu.
Biljkama koje rastu za život su potrebni isti sastojci kao i ljudima - voda, vazduh i hrana - a sem toga, prisustvo biljaka čini da se ljudi psihološki dobro osjećaju, što dokazuje i popularnost staklenih bašti na Antarktiku i na Međunarodnoj svemirskoj stanici.
Stoga NASA planira da komercijalnom letjelicom “Mun Ekspres”, koja učestvuje u nadmetanju za “Guglovu” Lunarnu X nagradu 2015. na Mjesec pošalje oko kilogram sjemena bosiljka, repe i korovske biljke arabidopsis, koji će biti prvi svoje vrste na drugom nebeskom tijelu i “važan korak u korišćenju biljaka za podršku životu ljudi”.
Sjeme će biti zaliveno u modulu nakon slijetanja, a njegov rast će 10 dana biti praćen i poređen sa rastom kontrolnih biljaka na Zemlji, dok će se naredni eksperimenti nastaviti u modulu za uzgajanje.
Opstanak tokom 14 dana pokazao bi da biljke mogu da rastu u radijaciji koja je prisutna na Mjesecu, opstanak do 60 dana bi dokazao da u je u Mjesečevom okruženju moguće njihovo polno razmnožavanje, dok bi opstanak do 180 dana pokazao dejstvo radijacije na dominantne i recesivne genetske karakteristike.
Do sada je već bilo dosta istraživanja rasta biljaka u uslovima mikrogravitacije, na spejs šatlovima i MSS, ali površina Mjeseca je jedino mesto gdje istovremeno mogu da se proučavaju efekti lunarne gravitacije i lunarne radijacije.
(blic.rs)
