U svom govoru predsjednik Vujanović je kazao da je bilo prirodno da se upravo u Kolašinu novembra 1943. godine, kada je bilo oslobođeno dvije trećine teritorije Crne Gore, a antifašistički pokret južnoslovenskih naroda predstavljao treću vojnu silu u okupiranoj Evropi, održi Osnivačka skupština ZAVNOJ-a i pokrene proces obnove nezavisne Crne Gore.
- U svom višedimenzionalnom značenju ova osnivačka skupština i izbor njenog predstavničkog tijela, ima više kapitalnih vrijednosti - navodi Vujanović.
Prva, i nesumnjivo posebna, je u obnovi nepravedno oduzete državnosti Crne Gore. Osnivačka skupština izabrala je Zemaljsko antifašističko vijeće narodnog oslobođenja, kao najviši organ zakonodavne i izvršne vlasti, a ono svoj izvršni odbor sa sedam upravnih odsjeka koji su, u funkciji izvršne vlasti konstituisali organe vlasti koji su značili diskontinuitet sa državnom obespravljenošću Crne Gore.
U istorijski vrijednom proglasu sa Osnivačke skupštine upućene su kapitalne poruke tog važnog dijela istorije Crne Gore. Prije svega, afirmisana je veličina i posebnost antifašizma Crne Gore. Naš 13-julski antifašistički ustanak, koji je francuski i svjetski velikan Žan Pol Sartr doživio kao „... upozorenje čovječanstvu kojim putem da se kreće,...“ u ovom proglasu je vrednovan kao prvi opštenarodni ustanak među porobljenim narodima Evrope koji je zapalio buktinju svenarodnog oružanog ustanka. Te 1941. godine uz prvi ustanak u porobljenoj Evropi u velikoj decembarskoj Pljevaljskoj bitci, najvećoj u Evropi u 1941. godini, pokazana je spremnost i vojničke frontalne borbe, koja je svojom porukom potvrdila slobodarstvo kao neminovnost.
Osnivačka skupština u navedenom proglasu upućuje dvije grandiozno velike poruke. Pravi jasnu i vječnu distancu od podgoričke i petrovdanske skupštine istorijski ih trajno arhivirajući. Proglas je u odnosu na podgoričku skupštinu jasno konstatovao citiraću „ ... za 23 godine bivše Jugoslavije crnogorski narod živio u podređenom položaju i bespravlju zaviseći od milostinje nenarodnog beogradskog režima i njegovih crnogorskih pomagača. Kundak i tamnica, nasilje i prevara bili su odgovor na svaki zahtjev crnogorskog naroda za demokratskim pravima i nacionalnom slobodom ... „
U tom smislu proglas kao negativni personalni simbol Crne Gore, u drugom svjetskom ratu, označava četničkog vođu Pavla Đurišića dajući mu trajno destruktivno istorijsko mjesto.
Istovremeno proglas kao saradnike fašizma u Crnoj Gori, označava kreatore nezavisne kvinsliške fašističke države proglašene na petrovdanskoj skupštini 12. jula 1941. godine, kroz personalnu simboliku Sekule Drljevića koji je u Pavelićevoj NDH bio važna ličnost ustaštva. Time je upućena poruka da Crna Gora kao fašistička nema nikakvu vrijednost makar bila i nezavisna. Konačno Sekulinom dvanaestojulskom fašizmu građani Crne Gore dali su jasan odgovor već narednog dana velikim opštenarodnim trinaestojulskim ustankom.
Upravo i zbog pobjede i nad ovim snažnim unutrašnjim destrukcijama crnogorski antifašizam je istinski poseban i po svojoj vrijednosti i značaju jedinstven.
Druga kapitalna vrijednost Osnivačke skupštine i formiranja ZAVNOJ-a je u punoj afirmaciji, uz antifašizam takođe trajnog dobra Crne Gore - međunacionalnog i međuvjerskog sklada. Njenih 544 delegata izabrani za osnivačku skupštinu birani su među uglednicima iz svih sredina Crne Gore sa jasnim upozorenjem da se izbor vrši „...bez razlike na političko-partijsku, vjersku i socijalnu pripadnost ...“. I tada je Crna Gora u tom velikom i teškom vremenu, prepoznala da može imati budućnost samo u punom skladu nacija i vjera. Moramo biti ponosni da je tadašnja Crna Gora na veličanstven način položila taj veliki ispit. Sadašnjost i budućnost i u ovoj vrijednosti ZAVNOJ-a moraju pronalaziti primjere veličine međunacionalnog i međuvjerskog sklada.
I na kraju ZAVNOJ je, u tom vremenu burne istorije, upravo na današnji dan prije 70 godina, na II zasijedanju AVNOJ-a u Jajcu, dobio verifikaciju svih odluka čime je stvorena osnova državnog suživota šest ravnopravnih republika, ali i transformacije ZAVNOJ-a u 1944. godini u Crnogorsko antifašističku skupštinu narodnog oslobođenja, kao najviše zakonodavne izvršne vlasti u Crnoj Gori, koja će već aprila 1945. godine biti konstituisana u Crnogorsku narodnu Skupštinu.
Time je stvoren neophodan temelj da se na majskom referendumu 2006. godine demokratski obnovi nezavisnost Crne Gore.
Još jednom iskazujući divljenje konstituisanjem ZAVNO-a i poštovanje svima koji su mu se posvetili obnavljajući državnost Crne Gore upućujem im trajnu zahvalnost u našoj vječnoj Crnoj Gori, zaključio je Vujanović.
