Radi se o loptama različitih veličina od kojih su neke napravljene prije više od 5.500 godina, u periodu kada su podizani prvi gradovi Mesopotamije i prije pojave prvog pisma.
Kristofer Vuds, profesor Orijentalnog instituta Univerziteta u Čikagu, kaže da se radi o “prvom sistemu za skladištenje podataka”, odnosno prvom za koje naučnici znaju. On smatra da su u njima zabilježene ekonomske transakcije.
Naučnici su koristili skenere visoke rezolucije i programe za 3D modeliranje kako bi vidjeli što se nalazi unutar više od 20 uzoraka nađenih krajem šezdesetih godina prošlog vijeka na lokalitetu Čoga Miš na zapadu Irana. Danas ima samo oko 150 ovih glinenih predmeta koji su potpuno očuvani.
Predmeti su dobro zatvoreni i sadrže figure različitih geometrijskih oblika i veličina. Skeniranjem je utvrđeno da su neki od njih ispresijecani uzanim kanalima.
Vuds je rekao da nije siguran za što su kanali služili, ali pretpostavlja da su lopte sadržale i niti koje su prolazile kroz njih i povezivale kugle. Otkriveno je da se u loptama nalaze malene figure u 14 različitih oblika kao što su kugle, piramide, kupe, figure u obliku sočiva, jajeta,...
Pretpostavlja se da se različite figure odnose na različitu vrstu robe i njenu količinu. Ovu pretpostavku naučnici su izveli na osnovu analize jedne “mlađe” lopte, stare oko 3.300 godina, nađene na lokalitetu Nuzi, koja sadrži 49 kamenčića i natpis na klinastom pismu koji se odnosi na ugovor po kojem jedan čobanin treba da se stara o stadu od 49 ovaca i koza.
Sve lopte sadrže jedan veliki (ekvatorski) pečat koji prolazi kroz sredinu, a neke i još dva manja (polarna) pečata na gornjoj i donjoj strani.
Ekvatorski pečat na svakoj lopti je jedinstven i ukrašen je slikama inspirisanim mitologijom, a manji pečati su uglavnom jednostavniji i ukrašeni geometrijskim slikama.
Vuds misli da se ekvatorski pečat odnosi na kupca, a polarni pečati na prodavca ili neke treće strane koja je učestvovala u transakciji.
Blic
